Katman 2
Herkes için Ethereum
Kitlesel onay için Ethereum'u ölçeklendirme.
Katman 2 nedir?
2. katman (L2) Ethereum ölçeklenme çözümlerinin özel bir kümesini tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Bir katman 2. Ethereum'u genişleten ve Ethereum'un güvenlik güvencelerini miras alan ayrı bir blokzincirdir.
Şimdi daha derinlemesine inceleyelim. Bunu yapabilmek için ilk önce katman 1'i (L1) açıklamalıyız.
Katman 1 nedir?
Katman 1, ana blok zincirdir. Ethereum ve Bitcoin'in her ikisi de katman 1 blok zincirleridir çünkü bunlar çeşitli katman 2 ağlarının üzerine inşa edildiği temeldir. Katman 2 projelerine örnek olarak Ethereum'daki "toplamalar" ve Bitcoin'deki Lightning Ağı verilebilir. Bu katman 2 projelerindeki tüm kullanıcı işlem faaliyetleri, nihayetinde katman 1 blok zincirine geri dönebilir.
Ethereum ayrıca Katman 2'ler için data kullanılabilirliği katmanı olarak çalışır. Katman 2 projeleri veri kullanılabilirliği için Ethereum'a güvenerek işlem verisini Ethereum'a gönderir. Bu veri, Katman 2 verisinin güncel durumunu ya da tartışmalı işlemleri görmek için kullanılabilir.
Ethereum Katman 1 olarak aşağıdakileri bünyesinde barındırır:
Ağı onaylamak ve ağın güvenliğini sağlamak içinbir düğüm operatörleri ağı
Bir blok üreticileri ağı
Blokzinicirininkendisi ve işlem verilerinin geçmişi
Ağ için konsensus mekanizması
Ethereum hakkında hâlâ kafanız karışık mı? Ethereum'un ne olduğunu öğren.
Neden katman 2'ye ihtiyacımız var?
Blokzincirlerinin üç ilgi çekici özelliği merkeziyetsiz, güvenli ve ölçeklenebilir olmasıdır. Blokzinciri üçlü karar aşaması(opens in a new tab) bir blokzinciri mimarisinin yalnızca üç seçenekten birini seçebileceğin belirtir. Güvenli ve merkeziyetsiz bir blokzinciri mi istiyorsunuz? O zaman ölçeklenebilirliği feda etmeniz gerekiyor.
Ethereum güncel olarak 1+ işlem gerçekleştirmektedir(opens in a new tab). Ethereum'un kullanımındaki artış, işlem ücretlerinin de yüksek olmasına neden olmaktadır. İşte burada katman 2 ağları devreye giriyor.
Ölçeklenebilirlik
Katman 2'nin temel misyonu, merkeziyetsizlik veya güvenlikten ödün vermeden işlem hacmini (saniye başına daha yüksek işlem sayısı) yükseltmektir.
Ethereum Ana ağı (Katman 1) saniyede yaklaşık sadece 15 işlem(opens in a new tab) gerçekleştirebilmektedir. Ethereum'un kullanım talebi yüksek olduğu zamanlar ağ yoğunlaşığı için işlem ücretleri artar ve bu ücretleri karşılayamayan kullanıcılar dışarıda kalmış olur. Katman 2'ler, işlemleri Katman 1'in dışında işleyerek bu ücretlerin azalmasını sağlayan çözümlerdir.
Ethereum'un vizyonu hakkında daha fazlasıKatman 2'nin yararları
Daha düşük işlem ücretleri
Birden fazla zincir dışı işlemin birleştirilerek tek bir Katman 1 işlemi haline getirilmesiyle, işlem ücretleri ciddi anlamda düştü, Ethereum herkes tarafından ulaşılabilir hale geldi.
Güvenliğin Sağlanması
Katman 2 blokzincirleri işlemlerini Ethereum Ana Ağı'na yerleştirerek kullanıcıların Ethereum Ağı'nın güvenliğinden faydalanmasını sağlıyor.
Artan kullanım alanı
Saniye başına daha fazla işlem adediyle, düşük işlem ücretleriyle ve yeni teknolojiyle, projeler, daha da gelişmiş kullanıcı deneyimi sunan yeni uygulamalar geliştiriyor.
Katman 2 nasıl çalışır?
Yukarıda belirtildiği gibi katman 2, işlemleri Ethereum'un katman 1'inden bağımsız gerçekleştirirken hâlâ Ethereum'un yani katman 1'in sağlam merkeziyetsiz güvenliğinden yararlanan Ethereum ölçeklendirme çözümleri için kapsayıcı bir terimdir. Katman 2, Ethereum'u genişleten ayrı bir blok zincirdir. Peki, bu nasıl işler?
Katman 2'nin çeşitli türleri bulunmaktadır ve her biri kendi avantaj ve dezavantajlı güvenlik modellerine sahiptir. Katman 2'ler, işlem yükünü sırtlanarak katman 1'i hafifletir, böylece ana ağda tıkanıklık azalır ve her şey daha ölçeklenebilir kılınmış olur.
Toplamalar
Toplamalar, yüzlerce işlemi katman 1'in üzerinde tek bir işlemde paketler (veya "toplar"). Bu, L1 işlem ücretlerini toplamanın içerisindeki herkese dağıtarak her kullanıcı için daha ucuza fiyatlandırır.
Toplama işlemleri katman 1'in dışında gerçekleştirilir ama işlem verisi katman 1'e yazılır. İşlem verisini katman 1'e yazan toplamalar, Ethereum'un güvenliğini kullanmış olur. Bu, verinin katman 1'e işlenmesiyle bir toplama işlemini geri almanın tek yolunu Ethereum'u geri almayı gerektirdiği için böyledir. Toplamalarla ilgili iki farklı yaklaşım bulunmaktadır: iyimser ve sıfır-bilgi kanıtı - bu yaklaşımlar temelde işlem verisinin L1'e nasıl kaydedildiği konusunda farklılık göstermektedir.
İyimser toplamalar
İyimser toplamalar, gerektiğinde itiraz edilebilir olsa da işlemlerin geçerli olduğu varsayımıyla kaydedildiği için "iyimser" nitelendirilirler. Geçersiz bir işlem şüphesi doğarsa, hata kanıtı çalıştırılarak işlemin doğruluğu sınanır.
Sıfır-bilgi toplamaları
Sıfır bilgi toplayıcıları, işlemlerin zincir dışı işlenmesi ve daha sonra kendilerinin geçerlilik kanıtı olarak, Ethereum Ana Ağı'na sıkıştırılarak gönderilmesidir.
Kendi araştırmanı yap: Katman 2'nin riskleri
Katman 2 projelerinin birçoğu nispeten yenidir ve bu projeler ağları merkeziyetsiz kılmaya çalışırken bazı operatörlerin dürüst olacağına dair kullanıcıların güvenine ihtiyaç duymaktadır. Herhangi bir riske dair içinizin rahat olup olmadığına karar vermek için her zaman kendi araştırmanızı yapmalısınız.
Katman 2 teknolojisi, riskleri ve güvenilir yaklaşımları hakkında daha fazla bilgi için her projeye karşılaştırmalı risk değerlendirme çerçevesi sağlayan L2BEAT'e göz atmanızı tavsiye ederiz.
Katman 2'yi kullan
Artık Katman 2 neden var ve ne işe yarar biliyorsunuz, şimdi deneyimleme zamanı!
Eğer Safe ya da Argent gibi bir akıllı sözleşme cüzdanı kullanıyorsanız, sözleşme hesabınızı katman 2'deki o adrese yeniden dağıtmadan bu adresin kontrolüne sahip değilsinizdir. Kurtarma ifadesi olan klasik hesaplar, tüm katman 2 ağlarında aynı hesaba otomatik olarak sahip olacaklardır.
Genelleştirilmiş 2. katman
Genel anlamda Katman 2'ler Ethereum gibi hareket eder - hem de daha ucuzdur. Ethereum Katman 2'de yapabileceğiniz herhangi bir şeyi Katman 2'de de yapabilirsiniz. Birçok merkeziyetsiz uygulama bu ağlara geçiş yaptı ya da Ana Ağı pas geçerek doğrudan Katman 2 üzerinde kuruldu.
Arbitrum One
Arbitrum One, Ethereum ile iletişim kurmuş gibi işlem yapmayı amaçlayan bir İyimser Toplama'dır, ancak işlemler, L1'de olduklarından çok daha düşük maliyetlidir.
Not: Sahtekarlık kanıtları sadece ön listede olan kullanıcılar içindir. Ön liste henüz açık değil.
Optimism
İyimserlik; hızlı, basit ve güvenli bir EVM eş değeri iyimser toplamadır. Ethereum'un teknolojisini ölçeklendirirken aynı zamanda Ethereum'un değerlerini, geçmişe dönük kamu fonlaması yardımyla ölçeklendirir.
Not: Sahtekarlık kanıtları geliştirme aşamasında
Boba Network
Boba, başlangıçta gaz ücretlerini azaltmayı, işlem hacmini iyileştirmeyi ve akıllı sözleşmelerin yeteneklerini genişletmeyi amaçlayan bir ölçeklendirme çözümü olan Optimism'den çatallanan bir İyimser Toplamadır.
Not: Durum doğrulaması geliştirme aşamasında
Base
Base is a secure, low-cost, developer-friendly Ethereum L2 built to bring the next billion users to web3. It is an Ethereum L2, incubated by Coinbase and built on the open-source OP Stack.
Not: Fraud proof system is currently under development
Starknet
Starknet is a Validity Rollup Layer 2. It provides high throughput, low gas costs, and retains Ethereum Layer 1 levels of security.
Uygulamaya özel Katman 2'ler
Uygulama bazlı Katman 2'ler gelişmiş performansı ile spesifik bir uygulamayı optimize etmekte uzmanlaşmış projelerdir.
Loopring
Loopring'in zkRollup L2 çözümü, büyük bir ölçeklenebilirlik artışı ile Ethereum ana ağı ile aynı güvenlik garantilerini sunmayı hedefliyor: verim 1000 kat arttı ve maliyet Katman 1'in sadece %0,1'ine düşürüldü.
zkSync
zkSync, Matter Labs'ın kullanıcı merkezli bir zk toplama platformudur. Zaten Ethereum ana ağında yaşayan Ethereum için bir ölçeklendirme çözümüdür. Ödemeleri, token takaslarını ve NFT basımını destekler.
ZKSpace
ZKSpace platformu üç ana bölümden oluşmaktadır: ZK-Rollups teknolojisini kullanan bir katman 2 otomatik piyasa yapıcısı (AMM) ve merkeziyetsiz borsa (DEX) olan ZKSwap, ZKSquare adında bir ödeme hizmeti ve ZKSea adında bir NFT pazarı.
Aztec
Aztec Ağı, Ethereum'daki ilk özel zk toplamasıdır ve merkeziyetsiz uygulamaların gizliliğe ve ölçeklendirmeye erişmesini sağlar.
Yan zincirler, validiumlar ve alternatif blokzincirler üzerine bir not
Yan zincirler ve validiumlar Ethereum'dan köprüler üzerinden varlıkların gönderilmesine ve üzerinde kullanılmasına imkan sağlayan blokzincirlerdir.
İkisi de Katman 2 gibi ölçeklenir - daha düşük işlem ücretleri ve daha hızlı işlem çıktıları vardır - fakat güvenlik konusundaki yaklaşımları farklıdır.
Bazı katman 1 blok zincirleri, Ethereum'dan daha yüksek işlem hacmi ve daha düşük işlem ücretleri bildirmektedir, ancak genellikle başka yerlerden ödün verilir yani örneğin, düğüm çalıştırmak için daha yüksek donanım gereksinimleri olur.
Katman 2'ye nasıl geçilir
Varlıklarınızı Katman 2'ye geçirmek için iki seçenek var: Varlıklarınızı bir akıllı kontratı kullanarak Ethereum'dan köprülemek ya da varlıklarınızı bir borsadan direk Katman 2 ağına çekmek.
Varlıklarınız cüzdanınızda mı?
Cüzdanınızda zaten ETH varsa Ethereum Ana Ağından 2. katmana taşımak için bir köprü kullanmanız gerekli.
Varlıklarınız bir borsada mı?
Bazı merkezi borsalar şu an direkt çekimleri ve Katman 2'lere yatırmayı destekliyor. Hangi borsaların hangi Katman 2'leri ve Katman 2 çekimlerini desteklediğine göz at.
Ayrıca fonlarınızı çekmek için bir cüzdana da ihtiyacınız olacak. Bir Ethereum cüzdanı bulun.
Katman 2'de etkili olan araçlar
Information
Başlato L2BEAT website(opens in a new tab)L2BEATL2BEAT Katman 2 teknik risk değerlendirmesi için mükemmel bir kaynaktır. Katman 2 projelerini araştırırken bu kaynaklara bakmanızı tavsiye ederiz.
Başlato growthepie website(opens in a new tab)growthepieCurated analytics about Ethereun layer 2s
Başlato L2 Fees website(opens in a new tab)L2 FeesKatman 2 işlem ücretleri farklı Katman 2'ler üzerinde işlem yapmak için güncel olan maliyetleri (Amerikan Doları cinsinden) görmenizi sağlar.- Başlato Chainlist website(opens in a new tab)ChainlistChainlist ağ RPC'lerini desteklenen cüzdanlara aktarmak için mükemmel bir kaynaktır. Katman 2 projelerine bağlanmanızı sağlayacak RPC'leri buradan bulabilirsiniz.
Wallet managers
Başlato Zapper website(opens in a new tab)ZapperMerkeziyetsiz finanstan NFT'lere ve gelecekteki herhangi yeni bir şeye, bütün Web3 portföyünüzü yönetin. Güncel fırsatlara tek bir platform üzerinden yatırım yapın.
Başlato Zerion website(opens in a new tab)ZerionTüm merkeziyetsiz finans portföyünüzü tek bir yerde kurun ve yönetin. Merkeziyetsiz finans dünyasını keşfedin.
Başlato DeBank website(opens in a new tab)DeBankWeb3 dünyasındaki bütün önemli gelişmelerden haberdar ol
SSS
Daha fazla okuma
- Toplamalar merkezli, bir Ethereum yol haritası(opens in a new tab) - Vitalik Buterin
- Toplamalar için Tamamlanmamış Bir Kılavuz(opens in a new tab) - Vitalik Buterin
- Polygon yan zinciri karşısında Ethereum toplamaları: katman 2 ölçeklendirme yaklaşımları | Vitalik Buterin ve Lex Fridman(opens in a new tab) - Lex Clips
- Toplamalar - Ethereum'u ölçekleme konusunda nihai strateji mi? Arbitrum & Optimism açıklaması(opens in a new tab) - Finematics
- Toplayıcıların ekonomik modellerinin temelleri(opens in a new tab) - Barnabé Monnot